Nederland kenmerkt zich door een flexibele arbeidsmarkt. Het aandeel flexibele dienstverbanden en het aantal zzp’ers ligt bij ons hoger dan in het buitenland en deze professionals zijn een cruciaal onderdeel van de Nederlandse economie. Hybride professionals, freelancers, flexwerkers, uitzendkrachten en gedetacheerden; je komt ze allemaal veelvuldig tegen op onze arbeidsmarkt. De flexibilisering van de arbeidsmarkt is echter ook gepaard gegaan met het ontstaan van veel partijen, bureaus en organisaties die in deze markt actief zijn. De toegevoegde waarde van deze partijen zijn zeker niet allemaal even groot. De flexibilisering is tevens ook een grote drijfveer voor het ontstaan van de zogenaamde inhuurketens. Wij vinden dat deze markt op een aantal aspecten is doorgeschoten en dat dit de kwaliteit, en de juiste werking van de markt, veelal niet ten goede komt. De komende periode gaan we daarom in een aantal blogs verder in op dit speelveld en de rol die wij met Next Step Assistance willen spelen in deze turbulente markt. De eerste twee delen, over de frustratie van de freelancer en die van de inhurende organisaties zijn respectievelijk hier en hier terug te lezen. Vandaag kijken we naar een aantal trends die deze markt verder vorm gaan geven. Bij het bespreken van de trends maken we wederom onderscheid tussen de impact die de trends hebben op de freelancer en op de inhurende organisatie.

Trends die impact op de freelancer hebben

1. Goed freelanceschap

Geen goed opdrachtgeverschap zonder ook goed freelanceschap. It takes two to tango schreef Prof Aukje Nauta al in 2015. Een succesvolle opdracht staat en valt natuurlijk bij een goede relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Niet dat ze het elkaar (te) gemakkelijk moeten maken. Integendeel. Een goede freelancer weet te werken op het snijvlak van de kritische buitenstaander en de betrokken partner van de opdrachtgever. Denk bij goed freelanceschap aan het delen en borgen van je kennis maar bijvoorbeeld ook dat je rapporteert over je werkzaamheden en vorderingen. Sta daarnaast open voor feedback en beoordelingen. Hiermee kun je de meerwaarde die jij biedt nog tastbaarder maken. Wij verwachten dat hier de komende jaren meer aandacht voor gaat komen. Lees hier ook tips voor goed opdrachtnemerschap.

2. Schaarste

Er heerst al tijden een enorme schaarste op sommigen gebieden van de arbeidsmarkt. Dit zal de komende jaren niet direct gaan veranderen. Vooral als het bijvoorbeeld gaat om functies in de zorg, het onderwijs maar zeker ook binnen het IT domein. Zo is Java kennis een zeer gewilde expertise en voor veel organisaties leidt dit tot schaarste als het gaat om professionals die deze expertise kunnen leveren. Wij merken ook dat de hoeveelheid aanvragen al tijden aan het toenemen is. Organisaties zijn op zoek naar externe partners om toegang tot deze expertise te creëren of te behouden. Deze schaarste zorgt er echter ook voor dat Java developers veel benaderd worden. Wij zien dus ook dat de beste professionals vaker hun belangen laten behartigen door kleine gespecialiseerde partijen als Next Step Assistance.

3. Politieke onzekerheid

De onzekerheid omtrent de vervanging van de wet DBA kan nog wel even duren. Iedereen binnen, en buiten, de politiek weet dat dit dossier moet worden aangepakt maar over de manier waarop is absoluut nog geen consensus. Het lijkt voorlopig dat inhuur van zzp’ers wel lastiger wordt. Linksom of rechtsom, bijna iedereen in de politiek wil af van de vrijheid die er onder de VAR was. Dus de mogelijkheid om langdurig, fulltime een zzp’er in te huren voor werk dat erg lijkt op werk dat werknemers ook doen gaat op termijn verdwijnen. Daarnaast zijn er ook plannen om freelancers volledig te laten meedoen met het sociale stelsel en de fiscale verschillen grotendeels te laten verdwijnen. Als dat gebeurt, krijgen werkenden misschien meer ruimte om zelf te kiezen met welke contractvorm ze willen werken. Op platformen als ZiPconomy blijf je op de hoogte van veranderingen. Wij houden onze volgers hiervan op de hoogte zodra er nieuws is.

4. Leven lang leren

Als je als freelancer interessant wilt blijven voor de arbeidsmarkt doe je er goed aan continu te investeren in je persoonlijke en vakinhoudelijke ontwikkeling. Een leven lang leren is de enige methode om te blijven. Doordat een deel van de zzp’ers in Nederland achterbleven op dit gebied in vergelijking met professionals in vaste dienst is er de laatste jaren ingezet om meer mogelijkheden voor zzp’ers te creëren en te faciliteren. Deze trend lijkt zich de komend jaren door te gaan zetten. Zie ook de website van SER voor kosteloos leren en ontwikkelen. Wij merken dat ‘onze Java developers’ inhoudelijk altijd al voorop bleven lopen maar nu ook steeds meer aandacht hebben voor hun ontwikkeling op persoonlijk niveau. Denk daarbij meer aan ontwikkeling op het gebied van soft skills dan puur en alleen inhoudelijk.

5. For Freelancers only

Er is steeds meer innovatie in de freelance economie. Het aantal diensten en producten gericht op freelancers is de afgelopen jaren spectaculair gegroeid. Het gaat in eerste instantie om diensten zoals jobplatformen (freelancer, freelancers, jellow en werkspot) of evenementen speciaal voor freelancers. Maar steeds meer grote dienstverleners zoals banken, mobiliteitsorganisaties of softwarebedrijven bieden nu ook een aanbod aan dat gericht is op freelancers. Voorbeelden hiervan zijn: leaseauto’s voor zzp’ers, lease fietsen, pensioen, speciale zakelijke bankpakketten. Gezien de groei van het aantal freelancers is de verwachting dat dit in de toekomst versneld zal toenemen.

6. Netwerken van freelancers

We zien de trend dat freelancers vaker gaan samenwerken. Dit kunnen de slimme en nieuwste organisaties van de toekomst worden. In bepaalde sectoren zullen freelancers minder vaak als eenpitter werken en steeds meer met elkaar samenwerken in al dan niet geformaliseerde samenwerkingsverbanden. De voordelen die hierin herkend worden zijn onder andere het opdoen van inspiratie, samen nieuwe producten en/of diensten ontwikkelen, het aannemen van grotere opdrachten, het spreiden van risico’s, elkaar vervangen bij ziekte en natuurlijk van elkaar leren. Vanuit de samenwerking kunnen freelancers zichzelf ontplooien en bouwen ze ook op individueel niveau aan hun relaties met de markt. Lees hier ook 9 tips om effectief samen te werken met anderen freelancers.

Trends die impact op de inhurende organisatie hebben

1. Digitalisering

COVID heeft van digitalisering een top prioriteit gemaakt voor organisaties. Deze digitalisering werd misschien niet altijd direct omarmd maar is door COVID wel afgedwongen en niet meer weg te denken als het gaat om binnenhalen van talent. Ook brengt de digitalisering met zich mee dat er veel data beschikbaar is. Op het gebied van inhuur geeft deze informatie inzichten in hoe inleners, leveranciers en de markt het doen. De onvermijdelijke trend van digitalisering wordt gestuwd door vergaande technologische ontwikkelingen, robotisering en de opkomst van AI en machine learning. De vraag in hoeverre en wanneer deze technologische vernieuwing ervoor zorgt dat het werk van de toekomst verder verandert of wordt overgenomen, is niet eenduidig te beantwoorden maar dat deze trend een belangrijke rol gaat spelen is zeker.

2. Goed opdrachtgeverschap

Bij HR van grote organisaties komt de focus meer te liggen op ‘goed opdrachtgeverschap’ met daarbij aandacht voor: kwalitatieve feedback, tijdige betaling, ontwikkelmogelijkheden en een goede werkplek. De reden hiervan is aantrekkelijk te blijven voor de beste freelancers in de markt. Zeker ook als het gaat om zeer schaarse profielen. Voor veel van onze Java developers is deze trend zeer herkenbaar.

3. Consolidatie

De aflopen periode zagen we veel consolidaties in de markt en wij verwachten dat deze trend zich verder zal doorzetten. Deze fusies en overnames lijken gedreven door de ambitie om groter te worden, schaalvoordelen te behalen en daarmee tot de grote marktpartijen te horen. Zo gaan er steeds meer grotere combinaties ontstaan van MSP en RPO leveranciers om echt invulling te geven aan de belofte van Total Workforce Management. Hierdoor het gat tussen specialistische partijen, zoals Next Step Assistance, en de mega grote partijen alleen maar gaat toenemen. Voor specialistische partijen zal ondanks de consolidatie in de markt altijd ruimte zijn.

4. Interne mobiliteit

Bij veel organisaties is de interne mobiliteit nog een ondergesneeuwd begrip. Waar de focus bij veel organisaties nog steeds ligt op instroom van talent met aantoonbare werkervaring in de desbetreffende functie, zal de behoefte aan instromers op basis van skills de komende jaren sterk toenemen. Dit omdat er grote mate van schaarste is voor bepaalde functies en rollen. Wij verwachten dus dat organisaties professionals aan boord zullen halen op basis van competenties i.p.v. werkervaring. Ook de interne mobiliteit zal een deel van de inhuur van schaarse profielen gaan vervangen. Er komen wel steeds meer tools en platformen om dit goed in te richten. Deze bron van resources gaat inhurende managers een goed alternatief bieden voor het inhuren van een externe van buiten, met snellere onboarding en waarschijnlijk lagere kosten. Ook houden organisaties de zo kostbare kennis meer in huis nadat projecten zijn afgelopen. Wel erkennen wij dat dit op zeer schaarse profielen, zoals Java developers, minder effect zal hebben.

5. Mismatch tussen vraag en aanbod

Er is veel vraag naar specialistische professionals, echter sluit deze vraag niet aan bij het beschikbare aanbod. Professionals, werkgevers maar ook de overheid zullen de komende jaren blijven investeren in structurele educatie en omscholing om zo de duurzame inzetbaarheid van professionals te vergroten. Sowieso zal een leven lang leren en blijven ontwikkelen ook voor freelancers van cruciaal belang zijn om relevant te blijven in de markt.

6. Impact van corona is blijvend

De impact van Corona op de inhuurmarkt voor kennisintensieve functies, waaronder die van Java developers, is voorlopig relatief beperkt gebleven. We zien echter wel dat ook corona impact gehad heeft op deze markt en we verwachten dat de volgende trends zich door zullen zetten:

De coronacrisis heeft de behoefte van organisaties om hun flexibiliteit in hun personele capaciteit verder versterkt. Tegelijkertijd is onder professionals de drang naar flexibiliteit onverminderd groot. Dit betekent dat ondanks alle politieke maatregelen het flexibele deel van de arbeidsmarkt blijft groeien.

De noodzaak tot grip op inhuur is weer blootgelegd. Organisaties die geen overzicht hadden bij aanvang van de coronacrisis bleken minder goed in staat mee te bewegen met de ontwikkelingen. De verwachting is dus dat organisaties hier duidelijke beleid op gaan maken en hier wellicht expertises voor aan boord halen om dit te managen.

Locatie gebonden werk is het nieuwe normaal geworden voor organisaties. Systemen moeten altijd en overal beschikbaar zijn. Daarnaast brengt dit ook een groter risicofactor met zich mee op het gebied van security. Deze ontwikkelingen geven een nieuwe boost aan digitaliseringsdrang van organisaties, met daaruit voortkomend meer vraag naar online- en IT-specialisten.

Naast bovenstaande trends zien we drie overkoepelende megatrends die serieuze impact hebben op de arbeidsmarkt. Ten eerste natuurlijk technologie. Technologie zorgt voor een continue stroom aan innovatie en nieuwe mogelijkheden. De volgende is flexibilisering, van zowel organisaties, professionals als de arbeidsmarkt in zijn geheel. De derde is verandering, van arbeid en economische vormen. Denk aan economische vormen, zoals de gigeconomie, deeleconomie en circulaire economie. Ook arbeid verandert. Denk aan de verandering door de opkomst van robotisering. De functie van werk evalueert naar een meer maatschappelijke en sociale functie in plaats van puur en alleen economisch. Deze drie trends vereisen van zowel professionals als organisaties een groot adaptief vermogen.