Wij geven duidelijkheid.

Administratieve en juridische zaken zijn vaak niet de grootse hobby van freelancers. Toch is dit een belangrijk deel van het zzp schap. Een belangrijk juridisch vraagstuk wat de afgelopen jaren, en nu nog steeds, veel politieke aandacht kreeg is de vraag of er bij inhuur van zzp’ers eigenlijk geen sprake is van een verkapte arbeidsrelatie. De overheid is al jaren bezig om het aantal verkapte dienstverbanden en schijnzelfstandigheid stevig terug te dringen. In dit artikel geven wij een update over deze ontwikkelingen en willen wij jou handvaten geven om het risico op schijnzelfstandigheid te reduceren.

Wet DBA: Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties

De VAR (Verklaring Arbeidsrelaties) is enkele jaren geleden vervangen door de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Het idee van deze nieuwe wet was dat door te werken met een modelovereenkomst er zekerheid gegeven kan worden over het al dan niet afdragen van loonheffing. Dit bleek in praktijk echter niet te werken. Volledige zekerheid was er namelijk niet aangezien er ook volgens de afspraken in de modelovereenkomst gewerkt moest worden. Daarnaast lag de verantwoordelijkheid zowel bij de opdrachtgever als bij de zzp’ers. Achteraf kan de Belastingdienst eveneens de arbeidsrelatie beoordelen. Als de Belastingdienst de situatie anders beoordeeld dan kunnen boetes en een naheffing alsnog het gevolg zijn. Dit alles zorgde voor nog meer onduidelijkheid waardoor de Wet DBA dus niet de beoogde duidelijkheid bracht.

Momenteel, sowieso tot oktober 2021, wordt de wet DBA daarom ook niet volledig gehandhaafd. Handhaving vindt alleen plaats als de opdrachtgever kwaadwillend is of door de Belastingdienst gegeven aanwijzingen niet opvolgt. Er wordt dus wel toezicht door de Belastingdienst gehouden door controles uit te voeren (meestal controles loonheffingen). De Belastingdienst omschrijft Kwaadwillend als volgt: “Kwaadwillend bent u (als opdrachtgever) als u ‘opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laat ontstaan of voortbestaan, omdat u weet – of had kunnen weten – dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking (en daarmee een oneigenlijk financieel voordeel behaalt en/of het speelveld op een oneerlijke manier aantast)’.”

WBA: Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie

Momenteel wordt er echter gewerkt aan de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie (WBA). Deze webmodule moet een online tool worden waarmee opdrachtgevers kunnen bepalen of ze voor een opdracht een zelfstandige kunnen inhuren en zo de onduidelijkheid en onzekerheid in de markt wegnemen. De webmodule is een online vragenlijst. Als een opdrachtgever twijfelt of hij voor een bepaalde opdracht een zzp’er kan inhuren, vult hij de online tool met een kleine veertig vragen in. Die vragen gaan over de opdracht, niet over de opdrachtnemer. Het is de enige overgebleven maatregel van minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) om de Wet DBA te vervangen.

Op 11 januari 2021 is gestart met een pilot periode van 6 maanden. Na de pilot wordt er geëvalueerd en beoordeeld of de webmodule als instrument behulpzaam is en wordt er besloten over de eventuele definitieve inzet van de webmodule.
De eerste bevindingen van de pilot worden momenteel geëvalueerd en beoordeeld. De vragenlijst is nog wel beschikbaar en kan gebruikt worden om een goede indicatie te geven.

Na het invullen van de webmodule volgt een van deze drie uitkomsten:

• Er kan ‘buiten dienstbetrekking gewerkt worden’. De webmodule geeft een opdrachtgeversverklaring, die de opdrachtgever zekerheid geeft dat men geen sociale premies hoeft af te dragen. Als men tenminste zorgt dat de opdracht wordt uitgevoerd zoals ingevuld.
• Er is een ‘indicatie dienstbetrekking’. Dit betekent dat er meerdere aanwijzingen zijn dat de opdracht op deze manier niet door een zzp’er gedaan kan worden. Het advies is om of iemand tijdelijk in dienst te nemen of de opdracht op een andere manier vorm te geven. Denk daarbij aan bijvoorbeeld detachering of payrolling.
• Er wordt ‘geen oordeel’ gegeven. De webmodule kan duidelijkheid geven, dit is een twijfelgeval.

De webmodule is dus niet voor zzp’ers. Het is een middel voor opdrachtgevers om duidelijk te maken of er in een bepaalde situatie een zzp’er ingehuurd kan worden. De vragenlijst is voor freelancers wel nuttig als zelftest. Door het invullen van de module krijg je iets meer inzicht in de huidige wetgeving en jurisprudentie.

Wat kun je als freelancers nog meer doen om schijnzelfstandigheid zo klein mogelijk te maken?

Je kunt zelf een aantal dingen doen om het risico op schijnzelfstandigheid zo klein mogelijk te maken. Zo kun je:

• Bekijken welke factoren van invloed zijn of een opdracht een opdrachtovereenkomst is of wellicht toch meer weg heeft van een verkapte arbeidsrelatie;
• Jezelf heel kritisch de volgende vragen stellen. Als het antwoord op deze drie vragen ja is dan is er sowieso sprake van loondienst.
  1. Ben ik verplicht de werkzaamheden zelf uit te voeren.
  2. Is er sprake van een gezagsverhouding met mijn opdrachtgever.
  3. Krijg ik loon? (Het ontvangen van vakantiegeld of doorbetaald krijgen tijdens ziekte is een vorm van loon).
• Kijken op de website van de Belastingdienst. Hier staan Modelovereenkomsten klaar die gebruikt kunnen worden. Check deze wel nog altijd of deze voldoende aansluit bij jouw opdracht. Er zijn namelijk diverse overeenkomsten voor verschillende branches en beroepen.
• Er voor zorgen dat de daadwerkelijk situatie ook zo is als dat je in de overeenkomst neerzet. Bij controle gaat het namelijk niet om de intentie van beide partijen maar om de daadwerkelijke situatie.
• Een ondernemerscheck doen. Bijvoorbeeld op de website van de Belastingdienst. Deze check kun je anoniem doen. Hiermee krijg je meer duidelijkheid over jouw status als ondernemer.
• Als je freelancer wilt worden het beste niet direct aan de slag gaan bij een oud-werkgever. Zeker niet als dit om dezelfde soort werkzaamheden gaat en zeker niet als jouw dienstverband relatief recent was (korter dan 6 maanden).

Een aantal praktische tips van de Belastingdienst:

1. Breng voor iedere opdracht een offerte uit met jouw tarief;
2. Investeer in eigen materialen en gebruik deze bij je opdrachten;
3. Houd bij welke opdrachten je hebt afgewezen doordat deze bijvoorbeeld niet volgens de voorwaarden waren vormgegeven waarin jij als freelancer jouw werk goed compliant kan verrichten;
4. Spreek met opdrachtgevers af wie jou vervangt bij ziekte of drukte;
5. Stuur je facturen rechtsreeks naar de opdrachtgever;
6. Werk voor verschillende opdrachtgevers. Een exact aantal is hierbij niet te noemen. Het gaat erom dat je niet (grotendeels) afhankelijk bent van één bepaalde opdrachtgever.

Dus als meer dan 70% van jouw omzet van 1 opdrachtgever komt dan is die afhankelijkheid er zeker. Je zult je dan moeten realiseren dat dit neigt naar een verkapt dienstverband. Je zult er dan voor moeten zorgen dat alle andere aspecten niet ook wijzen op een arbeidsrelatie.

Heb jij als professional vragen of jouw opdrachten geheel compliant zijn? Neem dan contact met ons op en we kijken en denken met jou mee.

De webmodule is hier te vinden